TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ KADIN VE DOĞA KONUSUNA FİGÜRATİF SERAMİKLERDE DÜŞSEL YAKLAŞIMLAR

Özet

Türk kültürünün tarihsel gelişimi incelendiğinde, sanat tarihi verilerinin toplumun sosyal hayattaki duygu ve düşüncelerinin, inanışlarının önemli bir göstergesi olduğu görülür. Bu çerçevede kadın ve doğa konusunun nasıl ele alındığını anlamak için Türk sanatı ile bu sanatın görsel ve yazınsal verileri konunun aydınlanmasında oldukça önemlidir. Kültür tarihimizdeki sürece bağlı olarak Orta Asya’dan günümüze kadın ve doğa içerikli figüratif eserler incelendiğinde, din arkeolojisi başta olmak üzere görsel ve yazınsal sanatlarda dönemin ruhunun sanatçıların düş gücüne bağlı olarak ele alındığı görülür.

Çağlar boyu kadın doğasının doğurganlık, besleyicilik, üreme gibi tabiata benzerliği kadın kimliğinin doğa ile anılmasının, sevilen bir figür olarak hayatın ve sanatın her alanında kullanılmasının nedenlerindendir. Kaynağını doğadan alan seramik, malzemesinin sunduğu olanaklar ile sadece kap kacak üretiminin öznesi olmaktan çıkmış zamanla sanatsal olarak figüratif bakış açısını da zenginleştirmiştir. Bu açıdan değerlendirildiğinde bulunduğu dönemindeki sosyal değişim ve gelişmeleri üzerinde barındıran figürler, dönemsellikleri ve teknikleri itibariyle bir bakıma seramik sanatının tarihi vesikaları niteliğindedir. Özellikle Cumhuriyet döneminde yurtdışına açılan sanatçıların etkilendikleri akımları yurda dönüşte eserlerine yansıtmalarının getirdiği bakış açısı zamanla geleneksel yorumları yıkarak figüratif yapıtların çeşitlenmesine olanak sağlanmıştır. Böylelikle daha çağdaş ve özgün yapıtlar ortaya çıkmıştır.

Dolayısıyla Türk kültürünün her döneminde sevilen bir öge olarak kadın ögesine doğa içerisinde yer verilmiştir. Figüratif yapıtların çeşitlenmesine olanak sağlayan kadın ve doğa konusunun bundan sonraki araştırmacılar için farklı teknik ve olanaklarla ele alınarak kaynak oluşturmasının hedeflendiği bu çalışma ile yerli ve yabancı sanatçıların figüratif seramiklerine esin kaynağı olan kadın ve doğa konusunun bu sanatçıların düşsel anlatımlarla kendilerini ifade etmenlerinin önemli bir aracı olduğu görülür.